فضیلت و جلالت حضرت معصومه(س)بسیار است و  وجود روایات فراوان خود گواه بر آن است. در وصف مقام والای حضرت معصومه(س) همین بس که امام صادق(ع) درباره ایشان فرمودند: بانویی از فرزندان من به نام فاطمه دختر موسی، در شهر قم رحلت می کند که با شفاعت او همه شیعیان ما وارد بهشت می شوند.همچنین زیارت نامه حضرت معصومه(س) بیانگر جایگاه این بانوی عظیم الشأن است که در ادامه فضائل و کرامات آن حضرت از منظر آیت الله العظمی مکارم شیرازی مورد اشاره قرار می گیرد.

روشنی بخش آسمان قم
سیّده جلیله، حضرت فاطمه(س)دختر موسی بن جعفر(ع) که به حضرت «معصومه » شهرت یافته و قبر شریفش در شهر مقدّس قم معروف و مشهور است، روشنی چشم اهل قم و پناهگاه عامّه مردم است. لذا یکی از افتخارات مردم قم وجود مضجع شریف حضرت فاطمه معصومه(س)است، در روایات نیز بر این واقعه بشارت داده شده که چنین مسئله ای واقع خواهد شد.
امام صادق(ع) فرمود:«انَّ لِلَّهِ حَرَماً وَهُوَ مَکَّةَ، وَانَ لِلرَّسُولِ حَرَماً وَهُوَ الْمَدینَةُ، وَانَّ لِامیرِالْمُؤْمِنینَ حَرَماً وَهُوَ الْکُوفَةُ، وَانَّ لَنا حَرَماً وَهُوَ بَلْدَةُ قُمْ، وَسَتُدْفَنُ فیها امْرَأَةٌ مِنْ اوْلادی تُسَمّی فاطِمَةُ، فَمَنْ زارَها وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّةُ.قالَ الرَّاوی : وَکانَ هذا الْکَلامُ مِنْهُ قَبْلَ انْ یُولَدَ الْکاظِمُ علیه السلام؛ خداوند حرمی دارد که مکّه است، و برای پیامبر(ص) هم حرمی است و آن مدینه است. و حرم امیرالمؤمنین (ع)کوفه است. و حرم ما اهل بیت شهر قم است. و به زودی در قم، زنی از فرزندان من به نام فاطمه دفن می شود که هر کس مرقد او را زیارت کند بهشت بر وی واجب می گردد.  راوی گوید: امام صادق(ع) این سخن را قبل از تولّد امام کاظم(ع)پدر بزرگوار حضرت فاطمه معصومه(س) بیان کرد».۱
در فراز دیگری امام صادق(ع)فرمود: «تُقْبَضُ فیها امْرَأَةٌ مِنْ وُلْدی اسْمُها فاطِمَةُ بِنْتُ مُوسی ، وَتَدْخُلُ بِشَفاعَتِها شیعَتی الْجَنَّةَ بِأَجْمَعِهِمْ ؛ در شهر قم زنی از فرزندان من رحلت می کند که نام او فاطمه دختر موسی بن جعفر (ع) است، و تمام شیعیان من (که شایسته شفاعت باشند) با شفاعت این خانم وارد بهشت می شوند.»۲
 
زیارتی همسنگ زیارت امام رضا (ع)
امام رضا(ع) فرمودند:«مَنْ زارَ الْمَعْصُومَةَ بِقُمْ کَمَنْ زارَنی ؛ هرکس حضرت معصومه(س) را در قم زیارت کند گویا مرا زیارت کرده است».۳
در روایت دیگری از امام رضا(ع) می‌خوانیم:«الا فَمَنْ زارَنی وَهُوَ عَلی غُسْلٍ خَرَجَ مِنْ ذُنُوبِه کَیَوْمٍ وَلَدَتْهُ امُّهُ ؛ آگاه باشید کسی که با غسل زیارت، مرا زیارت کند از گناهانش پاک می شود، همانند روزی که از مادر متولّد شده است».۴

پاداش بزرگ زیارت کریمه اهل بیت
بی شک توصیه ما مخصوصاً به قشر جوان با ایمان و پاکدل این است که بیش از آنچه به «کمّیت»زیات کریمه اهل بیت(ع) اهمیّت دهند به «کیفیّت» و حال و هوای معنوی آن اهمیّت دهند و بدانند که چه بسا خواندن یک زیارت با حضور قلب، چنان انقلاب و دگرگونی در انسان ایجاد می کند که فصل نوینی در زندگی آغاز می شود؛ روح را به اوج آسمان ها برده، با فرشتگان دمساز می کند و از اینجا روشن می شود ثواب های عظیمی که برای زیارت آن حضرت ذکر شده ، فلسفه اش چیست و برای کیست.
همه ما باید سعی کنیم با مرور در مطالبی که در بحث حضور قلب و آداب دعا آمده و با اندیشه در محتوای دعاها، چنان حال و هوایی به هنگام خواندن دعا و نماز و زیارت پیدا کنیم که لذّت بخش ترین لحظات زندگی ما باشد و ما را روز به روز به خدا نزدیک تر کند.
سعی ما  باید بر این باشد که با تدبّر در محتوای زیارت حضرت فاطمه معصومه(س) و توجّه به اینکه در چه محضری قرار گرفته ایم و با التفات به قصورها و تقصیرها، و کوچکی نفسِ خویش از یک طرف و عظمت و بزرگی کسی که در حضورش واقع شده ایم از طرف دیگر، روحمان با عالم بالا تماس برقرار کند و با محبوب حقیقی راز و نیاز کنیم.
اگر دعایی از ادعیه را می خوانیم که مخاطب در آن خداست، به لطف ها و محبّت هایی که در طول عمرمان در حقّ ما روا داشت و گناهانی را که پوشاند و لغزش هایی را که دفن کرد و نعمت هایی را که ارزانی داشت، یکی پس از دیگری اشاره کنیم و بر زبان جاری سازیم، تا محبّتی را که او به خوب شدن و هدایت ما دارد، لمس کنیم و قُرب و انسش را احساس نماییم.
همچنین  در زیارت کریمه اهل بیت(ع)، قرب و لطف و رحمت و کرامت آن بانوی بزرگوار  را در نظر بیاوریم که آن حضرت از  شفیعان درگاه و مقرّبان خداست؛ کلام ما را می شنود و سلام ما را جواب می گوید و بر جایگاه و مقامی که هم اکنون در آن قرار داریم شاهد و ناظراست، تا  لذّت و شیرینی نجوا و مناجات با آن بانویی را که پس از حضرت زهرا (س)، شفیعه روز جزاست، احساس کنیم.۵
اگر آن گونه دعا بخوانیم و این گونه زیارت کنیم، می توانیم مطمئن باشیم با هر دعا و زیارت، گویا به محضر خداوند و معصومین(ع) شرفیاب شده و روح و جانمان را صفا و صیقل تازه ای داده و زنگارها و تیرگی های گناه را از خود زدوده ایم و این جاست که دعا و زیارت، جایگاه واقعی خود را پیدا می کند و هدف اصلی آن تحقّق
 می یابد.۶

زیارتی معادل بهشت
امام صادق(ع)فرمود:«انَّ زِیارَتَها تَعْدِلُ الْجَنَّةَ؛ بی شک (ثواب) زیارت مرقد حضرت معصومه(ع) برابر با بهشت است.»۷
همچنین سعد بن سعد می گوید: در مورد زیارت حرم فاطمه دختر امام موسی کاظم(ع) از امام رضا (ع) سؤال کردم.حضرت فرمود:«مَنْ زارَها فَلَهُ الْجَنَّةُ؛ کسی که آن حضرت را زیارت کند پاداشش بهشت است».۸
نویسنده کتاب «کامل الزیارت »به نقل از پدر و برادر بزرگوارش مطابق روایتی از امام جواد (ع)چنین نقل می کند:«مَنْ زارَ عَمَّتی بِقُمْ فَلَهُ الْجَنَّةُ؛ هر کس (مرقد) عمّه ام (حضرت فاطمه معصومه علیها السلام) را در قم زیارت کند، بهشت از آن اوست».۹
چگونه زائر حضرت معصومه(س) مستحق بهشت است؟
زیارت با این همه ثوابی که در روایات برای آن بیان شده، یک زیارت ساده معمولی نیست بلکه زیارتی است که عارفاً بحقّها باشد؛ یعنی وقتی به اینجا برای زیارت می آید، در افعال خود باز نگری کرده و با توبه به اصلاح خویشتن بپردازد.۱۰
بدین ترتیب این ثواب های عظیم و پاداش‌های فوق العاده از آن کسانی است که عارف به حقّ کریمه اهل بیت(ع) باشند و حق  آن حضرت را بدانند و در ضمن زیارت، با آن حضرت پیوند تازه ای برقرار کنند و در مسیر اهداف آن بانوی بزرگوار قرار گیرند و محتوای سازنده زیارت نامه کریمه اهل بیت(ع) را در وجود خود پیاده کنند و با روحیّه ای تازه از کنار قبر آن بزرگوار بازگردند.
علّامه مجلسی می گوید: در بعضی از کتب زیارات آمده است: حضرت رضا (ع) به یکی از یارانش به نام «سعد اشعری» فرمود: نزد شما (اهل قم) قبری از ما هست، سعد می گوید: عرض کردم: فدایت شوم قبر فاطمه دختر امام موسی(ع) را می فرمایید؟ فرمود: آری! «مَنْ زارَها عارفاً بِحَقِّها فَلَهُ الجَنَّةُ؛ هر کس با معرفت او را زیارت کند بهشت برای اوست»۱۱
این چنین است که  اگر نمازگزار نداند برای چه نماز می خواند و در مقابل چه کسی سر به سجده می نهد، نماز او نمی تواند او را از انجام گناه باز دارد؛ زیرا بازداشت از گناه، نیاز به معرفت الهی دارد. شناخت خداوند گوهر گرانبهایی است که شرط بسیاری از عبادت‌ها است، از سوی دیگر کسب معرفت الهی شرط زیارات نیز می باشد؛ چه اینکه آثار و ثواب زیارت ها برای کسی در نظر گرفته شده است که زیارت بامعرفت انجام دهد.۱۲

کیفیّت زیارت حضرت معصومه(ع)
 هر ساله میلیون ها نفر از شهرها و کشورهای دور و نزدیک، رنج سفر بر خود هموار می‌کنند تا از فیض زیارت آن کریمه اهل بیت(ع) بهره‌مند گردند.
هنگامی که نزد قبر آن بانو رسیدی بالای سر، رو به قبله بایست و ۳۴ مرتبه «اللَّه اکبر» و ۳۳ مرتبه «سبحان اللَّه» و ۳۳ مرتبه «الحمد اللَّه» بگو ، سپس این زیارت را بخوان:«السَّلامُ عَلی آدَمَ صَفْوَةِاللَّهِ، السَّلامُ عَلی نُوحٍ نَبِیِ اللَّهِ، السَّلامُ عَلی ابْراهیمَ خَلیلِ اللَّهِ، السَّلامُ عَلی مُوسی کَلیمِ اللَّهِ، السَّلامُ عَلی عیسی رُوحِ اللَّهِ...السَّلامُ عَلَیْکِ یا بِنْتَ وَلِیِّ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَیْکِ یا اخْتَ وَلِیِّ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَیْکِ یا عَمَّةَ وَلِیِّ اللَّهِ، السَّلامُ عَلَیْکِ یا بِنْتَ مُوسَی بْنِ جَعْفَرٍ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَکاتُهُ... یا فاطِمَةُ اشْفَعی لی فیِ الْجَنَّةِ، فَانَّ لَکِ عِنْدَ اللَّهِ شَاْناً مِنَ الشَّاْنِ...»۱۳

عاقبت بخیری در زیارت حضرت معصومه(ع)
درباره حسن عاقبت مطالب زیادی گفته شده و بسیارند کسانی که دعای اصلی آنها در پیشگاه خداوند دعا برای حسن عاقبت باشد و در زیارت حضرت معصومه(س) نیز اهمیت زیادی به آن داده شده است. لذا در  فرازی از زیارت کریمه اهل بیت (ع) می خوانیم:«اللّهُمَّ انّی اسْئَلُکَ أَنْ تَخْتِمَ لی بِالسَّعادَةِ، فَلا تَسْلُبْ مِنّی ما أَنَا فیهِ؛پروردگارا من از تو درخواست می کنم که عاقبت مرا به سعادت ختم کنی و ایمانی را که اکنون دارم از من سلب نکنی.»۱۴
بی شک مسأله عاقبت به خیری بسیار مهم است، چرا که گاهی انسان یک عمر در مسیر حق است، امّا با یک حادثه منحرف می شود یا بر عکس ابتدا بر باطل بوده است، ولی پایانش به سعادت ختم می شود.۱۵
در حدیثی از امام صادق(ع) می خوانیم: «کَتَبَ إلی بعضِ النّاسِ: إنْ أرَدْتَ أنْ یُخْتَمَ بِخَیْرٍ عَمَلُکَ حتّی تُقْبَضَ وأنْتَ فی أفْضَلِ الأعمالِ ...»در ادامه روایت می فرماید: اگر این سه کار را  انجام دهی، در بهترین حالات از دنیاخواهی رفت:
۱. نعمت را در معصیت خدا خرج نکن، این کار مثل این است که پولی از کسی بگیری و خنجر بخری و در شکم او فرو کنی، با هر عضوی معصیت کنی همه از آن خداست، عمر، ثروت و ...۱۶
۲. انسان گناه می کند و خدا بردبار و حلیم است و مجال توبه می دهد، خیال نکن که گناه نکردی مغرور بشوی.۱۷
۳.«وأکْرِمْ کُلَّ مَن وَجَدْتَهُ یَذْکُرُنا ...»کسانی که به ما محبت دارند و فضایل ما را می گویند، محترم بشمار. به عنوان مثال اگر به فقیر کمک می کنی به خاطر شیعه بودن و محبّت ما اهل بیت باشد.۱۸
آنچه در روایات آیات قرآنی درباره اهمیتِ حسن عاقبت یا سوء عاقبت آمده، دلیل روشنی دارد که آنچه در طویل المده باقی می‌ماند، عاقبت هر کاری است در حالی که آغاز آن کوتاه مدت است؛ مثلًا فرزندی برای انسان متولد می شود، در اوائل عمر از نظر اخلاقی یا جسمی نقاط ضعف مهمی دارد؛ اما پس از مدتی از هر نظر موزون و استوار می‌گردد و پدر و مادر و همچنین جامعه به وجود او افتخار می کنند، زیرا آنچه بقا دارد پایان کار است. مثال دیگر اینکه برای ساختن بنایی، انسان در ابتدا گرفتار مشکلات عظیمی می شود؛ ولی در پایان بنایی خوب و موزون ساخته می‌شود که همگان از آن بهره مند می شوند و مایه آبروی سازنده و جامعه شده وچه بسا جزو آثار ماندگار و باستانی قرار گیرد.۱۹
همچنین در مورد انسان ها از نظر سعادت و شقاوت، همه ما با قطع نظر از آیات و روایات حسن عاقبت، به وجود «حر بن یزید ریاحی» افتخار می کنیم، او در حالی که مدتی طولانی از عمرش در خدمت حاکمان ظالم بنی امیه بود، در آخرین ساعات عمرش بیدار شد و شهادت در راه امام حسین(ع) را بر همه چیز ترجیح داد و نام او از فهرست شقاوتمندان حذف گردید و در فهرست سعادتمندان قرار گرفت.۲۰  امام حسین (ع) درباره او می فرماید: «بأبی أنت و أمی ؛ پدر و مادرم فدای تو باد» که این جمله را درباره دیگران نفرمود. بر عکس، جمعی از صحابه رسول خدا (ص)را می بینیم که در آغاز در صف بهشتیان بودند؛ اما بعد از رسول خدا (ص) آتش جنگ برافروختند و عده زیادی را به کشتن دادند و  در تاریخ اسلام نام آنها به نیکی برده نمی شود.۲۱
این مراقبت ها سبب عاقبت به خیری می‌شود؛ چرا که انسان نمی داند زمان مرگ او چه وقت فرا می رسد و چه خوب است انسان در حال انجام اعمال پسندیده ای مانند عبادت در مسجدالحرام و حرم امامان (ع)  
از دنیا برود، و چه ناپسند است که در حال عصیان از دنیا برود.۲۲
بدین دلیل همه بزرگان از عاقبت کار می‌ترسیدند و از خدا تقاضای حسن عاقبت می کردند، چرا که مهم صفحه آخر پرونده است. همیشه باید خودمان را به خدا بسپاریم و از هر گناهی که از ما سر زد، توبه کنیم.۲۳

پی نوشت ها:
۱.بحارالانوار، مجلسی، ج ۶۰، ص ۲۱۶، ح ۴۱؛ ج ۴۸، ص ۳۱۷؛ همراه زائران قم و جمکران، مکارم شیرازی،ص۵۸
۲.همان، ج ۶۰،ص ۲۲۸، ح ۵۹؛ همراه زائران قم و جمکران، ص ۵۹
۳.ناسخ التواریخ، محمد تقی سپهر،ج ۳،ص ۶۶؛ ریاحین الشریعه، ذبیح الله محلاتی،ج ۵، ص ۳۵؛همراه زائران قم و جمکران ، ص۵۹
۴. بحارالانوار، ج ۶۰، ص ۲۳۱، ح ۶۲؛همراه زائران قم و جمکران ،ص۶۰
۵. «وَ أَعْلَمُ أَنَّ رَسُولَکَ وَ خُلَفاءَکَ أَحْیاءٌ عِنْدَکَ یُرْزَقُونَ، یَرَوْنَ مَقامِی، وَیَسْمَعُونَ کَلامِی، وَ یَرُدُّونَ سَلامِی»،«وَ فَتَحْتَ بابَ فَهْمِی بِلَذِیذِ مُناجاتِهِمْ »( وسائل الشیعه،شیخ حر عاملی،ج ۱؛ج ۵۹، ابواب مقدمات عبادات، ب ۱۸؛ کلیات مفاتیح نوین ، ص۲۸)
۶.کلیات مفاتیح نوین، ص ۲۸
۷.  بحارالانوار، ج ۴۸، ص ۳۱۷؛ همراه زائران قم و جمکران ، ص۵۹
۸.کامل الزیارات، ابن قولویه،ص ۳۳۸؛ باب السادس والمأة، ح ۱؛ بحارالانوار، ج ۶۰، ص ۲۲۸، ح ۶۰؛همراه زائران قم و جمکران، ص ۶۲
۹.  کامل الزیارات، همان،ح ۲؛همراه زائران قم و جمکران ، همان
۱۰. مشکات هدایت ،مکارم شیرازی،ص۱۷۶
۱۱.کلیات مفاتیح نوین ، ص۵۷۷
۱۲.  ر.ک: وسایل الشیعه،ج ۱۰، ابواب المزار، ب ۸۲؛ مثالهای زیبای قرآن ، مکارم شیرازی،ج۱، ص۲۸۳
۱۳.کلیات مفاتیح نوین، ص ۵۷۹
۱۴.همان
 ۱۵ و ۱۶ و ۱۷ و ۱۸.گفتار معصومین(ع) ،مکارم شیرازی،ج ۱ ، ص۱۸۹ و ۱۹۰
۱۹ و ۲۰ و ۲۱.پیام امام امیر المومنین(ع)، مکارم شیرازی،ج ۱۳ ، ص۲۶۳
۲۲ و ۲۳.مشکات هدایت ، ص۱۳۰ و ۱۳۱